آیه 30 سوره جاثیة

فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَيُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فِي رَحْمَتِهِ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ (30)

«1» مجمع البيان (1403 ق- قم) ج 5 ص 80.

جلد 12 - صفحه 60

فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا: پس اما آنانكه ايمان آورده‌اند به خدا و تمام آنچه پيغمبر از جانب خدا آورده، وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ‌: و بجا آوردند كارهاى شايسته از طاعات و عبادات و خيرات و مبرات، فَيُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فِي رَحْمَتِهِ‌: پس داخل فرمايد ايشان را پروردگارشان در رحمت بى‌منتهاى خود كه از جمله آن بهشت با نعيم ابديه است، ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ‌: اين دخول در رحمت شامله آنست رستگارى آشكارا و ظفر هويدا. آيه شريفه اشعار است به آنكه شايسته مثبت و محقق ايمان است، بنابراين ايمان قولى فقط بدون عمل صالح در آخرت منتج نتيجه نخواهد بود.

قُلِ اللَّهُ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يَجْمَعُكُمْ إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ لا رَيْبَ فِيهِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ «26» وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يَوْمَئِذٍ يَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ «27» وَ تَرى‌ كُلَّ أُمَّةٍ جاثِيَةً كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعى‌ إِلى‌ كِتابِهَا الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «28» هذا كِتابُنا يَنْطِقُ عَلَيْكُمْ بِالْحَقِّ إِنَّا كُنَّا نَسْتَنْسِخُ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «29» فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَيُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فِي رَحْمَتِهِ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ (30)

ترجمه‌

بگو خدا زنده ميكند شما را پس ميميراند شما را پس جمع ميكند شما را براى روز قيامت نيست شكى در آن ولى بيشتر مردم نميدانند

و براى خدا است پادشاهى آسمانها و زمين و روزى كه بپا ميشود قيامت چنين روز زيان ميكنند اهل باطل و تباه كاران‌

و مى‌بينى هر دسته‌اى را بزانو در آينده هر دسته‌اى خوانده ميشود بسوى كتابش امروز جزا داده ميشويد آنچه را كه بوديد ميكرديد

اين كتاب ما است سخن ميگويد بر شما بحق همانا ما بوديم كه امر بنوشتن مينموديم آنچه را كه بوديد ميكرديد

پس امّا آنانكه گرويدند و كردند كارهاى شايسته پس داخل ميكند ايشانرا پروردگارشان در رحمتش اين است آن كاميابى آشكار.

تفسير

خداوند متعال در مقام ردّ قول منكرين معاد به پيغمبر خود دستور فرموده كه بگو خداوند شما را از كتم عدم بوجود آورده و زنده نموده پس ميميراند پس جمع ميكند ارواح شما را تا پايان اينعالم كه روز قيامت است و بايد در آنروز زنده شويد و شكّى در آن نيست چون بأدلّه قطعيّه معاد ثابت شده و معلوم است كسيكه قدرت داشته باشد نابودى را بود كند و نابود كند دو مرتبه ميتواند او را بود كند بلكه اعاده هر امرى آسانتر است از ابتداء بآن ولى بيشتر مردم از بيفكرى نميدانند اين امر واضح را و بعيد ميپندارند اعاده را با آنكه معترفند بابتداء و سلطنت حقّه حقيقيّه در آسمانها و زمين از آن حق است پس چگونه نميتواند مرده را زنده كند و روز كه برپا شود قيامت در آنروز اهل عدول از حق‌

جلد 4 صفحه 642

بباطل و تباه‌كاران خسارت زيادى ميكشند چون در نتيجه صرف عمر عزيز عذاب اليم هميشگى را تحصيل نموده‌اند و مى‌بينى تو اى پيغمبر هر امّت و جماعتى را از امم سابقه و فرق لاحقه كه دينى اختيار نمودند خواه حق باشد خواه باطل از هول محشر و خستگى ايستادن بدو كنده زانو درآيند براى انتظار حساب و بعضى جاثيه را مأخوذ از جثوه بمعناى جماعت دانسته‌اند و گفته‌اند هر امّت و فرقه‌اى مجتمعا حاضر در محشر ميشوند و در هر حال خوانده ميشوند براى مشاهده نامه اعمالشان و خدا ميفرمايد امروز بجزاى اعمالتان خواهيد رسيد اين نوشته ما است كه ملائكه بامر ما نوشته‌اند اعمال شما را براستى و درستى براى شما بيان ميكند چون ما معمولا تمام عمليّات شما را استنساخ مينموديم در دنيا يعنى ملائكه بامر ما مينوشتند و نسخه بردارى ميكردند و از بعضى روايات استفاده ميشود كه استنساخ از روى لوح محفوظ است و در هر حال خداوند بيان حال اهل ايمان و اعمال صالحه را فرموده كه مشمول رحمت حق و داخل در بهشت ميشوند و كاملا كامياب و بهره‌مند ميگردند و بيان احوال كفّار در آيات آتيه بيايد انشاء اللّه تعالى.

فَأَمَّا الَّذِين‌َ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحات‌ِ فَيُدخِلُهُم‌ رَبُّهُم‌ فِي‌ رَحمَتِه‌ِ ذلِك‌َ هُوَ الفَوزُ المُبِين‌ُ (30)

‌پس‌ امّا كساني‌ ‌که‌ ايمان‌ آوردند و عمل‌ صالح‌ نمودند ‌پس‌ پروردگار ‌آنها‌ ‌آنها‌ ‌را‌ داخل‌ ميكند ‌در‌ رحمت‌ ‌خود‌ ‌اينکه‌ ‌است‌ فوز آشكارا. البته‌ كسي‌ ‌که‌ داخل‌ رحمت‌ الهي‌ شد ‌از‌ عذاب‌ الهي‌ ‌در‌ امان‌ ‌است‌ و هيچ‌ نعمتي‌ ‌از‌ ‌او‌ دريغ‌ نخواهد فرمود، و ‌اينکه‌ وعده‌ الهي‌ ‌است‌ ‌در‌ بسياري‌ ‌از‌ آيات‌ شريفه قرآن‌ و البته‌ وعده‌ الهي‌ تخلف‌ ندارد زيرا خلف‌ وعد قبيح‌ ‌است‌ و محال‌ ‌است‌ ‌از‌ ‌خدا‌ صادر شود بمقتضاي‌ عدلش‌.

فَأَمَّا الَّذِين‌َ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحات‌ِ اينها كساني‌ هستند ‌که‌ نامه عملشان‌ بدست‌ راست‌ ميافتد.

فَيُدخِلُهُم‌ رَبُّهُم‌ فِي‌ رَحمَتِه‌ِ دخول‌ رحمت‌ امّا ‌در‌ دنيا مغفرت‌ ذنوب‌، و فوز نعمت‌ و دفع‌ بليّات‌، و كشف‌ كربات‌، و قضاء حاجات‌، و توفيق‌ عبادات‌، و حفظ ‌از‌ خطرات‌ و امّا ‌در‌ آخرت‌ يسر حساب‌ و ثقل‌ ميزان‌ و عبور ‌از‌ صراط و دخول‌ جنات‌.

ذلِك‌َ هُوَ الفَوزُ المُبِين‌ُ چه‌ فوزي‌ بالاتر و بهتر ‌از‌ ‌اينکه‌ ‌است‌.

]

(آیه 30)- در این آیه مرحله نهائی دادرسی قیامت را بیان می‌کند، آنجا که هرگروهی به نتیجه اعمال خود می‌رسند.

می‌فرماید: «اما کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند پروردگارشان آنها را در رحمت خود وارد می‌کند» (فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَیُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فِی رَحْمَتِهِ).

و در پایان آیه می‌فرماید: «این پیروزی آشکار است» (ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِینُ).